Waar let je op bij het ontwerp van een modulaire cleanroom

In cleanrooms vinden onderzoek en productie plaats. Het is daarom belangrijk om in de ontwerpfase van een cleanroom alvast rekening te houden met de verandering binnen processen en toekomstig onderhoud. Waar let je op bij het het ontwerp van een cleanroom die flexibel, duurzaam en kostenefficiënt is?

1. Gebruik modulair systeem met tijdelijke verbindingen

De opbouw van een cleanroom is vergelijkbaar met een bouwpakket. Je kunt een cleanroom zien als een hermetisch afgesloten doos met daaromheen een
tweede doos. Bouwkundig is het een modulair systeem. Dankzij de duidelijke scheiding in deze constructie is het mogelijk om bij de bouw tijdelijke verbindingen te gebruiken.

Wat is een tijdelijke verbinding?

Een tijdelijke verbinding is een technische constructie voor de bevestiging van materialen en wanden. Dankzij deze verbinding zijn ze losmaakbaar. Na demontage blijven de materialen en wanden onbeschadigd, waardoor ze in de oorspronkelijke vorm herbruikbaar zijn. Een groot voordeel ten opzichte van permanente verbindingen. Denk aan verzaging of verlijming waardoor wanden of plafondelementen alleen voor eenmalig gebruik geschikt zijn.

Voorbeelden van tijdelijke verbindingen zijn:

• Vormverbindingen, zoals bedhaaksystemen
• Magneetverbindingen
• Klittenbandverbindingen
• Bout- of schroefverbindingen

Drie voordelen

Deze verbindingen zijn los te maken, vereenvoudigen het onderhoud en bieden mogelijkheden tot demontage en remontage. Bij de plaatsing van nieuwe installaties of wijzigingen in de procesflow heeft dat drie voordelen:

Onderhoudsvriendelijk

• Losse onderdelen zijn gemakkelijk vervangbaar.
• De toevoeging van elektra- of utiliteitspunten is eenvoudiger.
• Het herstel van beschadigde elementen is makkelijker.

Kostenefficiënt en flexibel

• De aanpassing of verplaatsing van wanden en plafonds gaat gemakkelijker en sneller.
• Door de combinatie van een modulaire opzet en tijdelijke verbindingen verbetert de restwaarde van de cleanroom faciliteit.

Duurzaam

• Demontage maakt het hergebruik van materiaal mogelijk en draagt op die manier bij aan de circulaire economie.

2. Afstemming gebouw en procesflow

Het is belangrijk dat de constructie van het onderzoeksgebouw is afgestemd op de onderzoeks- en productieprocessen die binnen een cleanroom plaatsvinden. En dat dit in een vroeg stadium van het ontwerpproces gebeurt. Deze werkwijze leidt tot een flexibeler en functionele cleanroom.

Bij een cleanroom ontwerp dient daarom voor een aanpak gekozen te worden waarin de volgende punten meegenomen worden:

• Gebruik een bouwkundige overmaat die toereikend is met voldoende maat binnen het gebouw; in hoogte en tussen de constructie.
• Voorkom belemmeringen in de procesflow van de onderzoeks- en productieprocessen en kies in het ontwerp voor een slimme positionering van de dragende elementen.
• Werk met een eenduidige maatvoering die afgestemd is op de modulaire elementen van de cleanroom.
• Gebruik voor de maatvaste elementen in de ruw- en afbouw onderdelen die geprefabriceerd zijn.
• Weeg in het ontwerpproces op tijd de volgorde van de bouw en montage mee.
• Betrek alle stakeholders in het ontwerpproces en co-creëer met alle betrokken partijen, waaronder opdrachtgevers, gebruikers, het ontwerpteam en uitvoerende partijen.

3. Opties hergebruik

De mogelijkheid tot volledig hergebruik of recycling van materialen neemt de laatste jaren toe dankzij nieuwe biobased technologieën voor onder meer harsen en kitten. Plaatmateriaal met lignine is een ander voorbeeld van een toepassing voor circulaire bouw. Ook de losmaakbaarheid van wanden en materialen dragen bij aan hergebruik.